Y Gymraeg

Y Gymraeg yn yr Eglwys yng Nghymru

Fel nifer o wledydd eraill ble mae dwyieithrwydd (neu amlieithrwydd) yn agwedd bwysig o fywyd dyddiol ac o’r hunaniaeth genedlaethol, mae gan Gymru drysorau ieithyddol a diwylliannol arbennig ac, fel Eglwys, ymfalchïwn yn y fath gyfoeth. Mae’r iaith Gymraeg yn fyw ac yn iach yn yr Eglwys yng Nghymru wrth i Gristnogion ledled y wlad addoli, tystio a gwasanaethu Duw a’u cymunedau. Ledled Cymru cynhelir bedyddiadau, priodasau ac angladdau drwy gyfrwng y Gymraeg, y Saesneg ac yn ddwyieithog. Gallwch ddysgu mwy am y ‘digwyddiadau bywyd’ hyn yma. Ein gobaith ydy parhau i ddatblygu ein darpariaeth fel y bydd ein cenhadaeth a’n gweinidogaeth yn y Gymraeg – fel yn y Saesneg – yn cryfhau ac yn cael cyfleoedd newydd i ffynnu.

Gofal ein Gwinllan

Cyfres newydd o weminarau yn Gymraeg ydy Gofal ein Gwinllan, yn olrhain sut y bu’r Eglwys yng Nghymru yn rhan o’r gwaith o ddatblygu’r Gymraeg, ei llên a’i diwylliant. Cynhelir y gyfres gyntaf yn ystod Gwanwyn 2021, yn canolbwyntio ar yr ail ganrif ar bymtheg, gyda gweddill yr hanes i ddilyn yn y cyfresi a fydd yn dilyn.

Prynwch y llyfr i gyd-fynd â'r gyfres – Cyfrol 1

Adnoddau

Rachel Settatree yw ein Hyrwyddwraig Cenhadaeth Cymraeg ac mae hi’n cynnal eglwysi ledled Cymru sydd am weithio drwy’r Gymraeg. Mae gan Rachel dudalen adnoddau ac mae’n cyhoeddi cylchlythyrau rheolaidd sy’n rhannu gwybodaeth am ddatblygiadau.

Cyhoeddir holl litwrgïau yr Eglwys yng Nghymru yn ddwyieithog a cheir llu o adnoddau eraill, nifer ohonynt wedi eu cyhoeddi gan y Cyngor Ysgolion Sul. Yn ogystal â phrif wefan y Cyngor ceir hefyd:

gair.cymru sy’n cynnig llu o adnoddau Cristnogol Cymraeg i’w lawrlwytho am ddim;
beibl.net, sef y Beibl cyfan mewn Cymraeg lafar syml;
gobaith.cymru, sy’n cyflwyno nifer fawr o emynau a chaneuon mawl i’w lawrlwytho am ddim;
Cristnogaeth.cymru, sy’n cynnig llawer o wybodaeth am y ffydd a llu o gysylltiadau difyr a defnyddiol.

Ychydig o hanes

Ers cyfieithiad William Salesbury o’r Testament Newydd yn 1567 a chyfieithiad enwog yr Esgob William Morgan o’r Beibl cyfan yn 1588 rhoddwyd cyfle i bobl y wlad hon i ddarllen Gair Duw yn Gymraeg. Ar ben hynny, ers cyfieithiad Salesbury o’r Llyfr Gweddi Gyffredin (hefyd yn 1567) darparwyd litwrgïau swyddogol yn Gymraeg i fynegi ffydd a mawl y Cymry. Gydol y canrifoedd wedyn, bu’r Gymraeg yn rhan annatod o fywyd yr Eglwys a chenedlaethau wedi addoli, tystio ac arfer eu ffydd drwy eu mamiaith. Erbyn hyn, bydd nifer fach o eglwysi o fewn yr Eglwys yng Nghymru yn gweithredu’n gyfan gwbl drwy’r Gymraeg tra bo llawer o rai eraill yn ddwyieithog a nifer hefyd yn uniaith Saesneg. Mae newid o ran patrymau siarad yr iaith a chynnydd o ran addysg cyfrwng Cymraeg yn rhoi cyfleoedd a heriau newydd i’n gwlad ac mae’r Eglwys yng Nghymru am gymryd lle blaenllaw wrth sicrhau ffyniant y Gymraeg. Ein gobaith ydy gweld eglwys sy’n tystio’n ffyddlon, llawen a hyderus yn y ddwy iaith fel bod pawb yn medru “clywed ... yn eu hieithoedd nhw am fawrion weithredoedd Duw” (cf. Actau 2:11).