Negeseuon Nadolig gan ein hesgobion

Yn ei neges Nadolig daleithiol, dywedodd Archesgob Cymru, y Parchedicaf Cherry Vann:

Yn yr efengyl yn ôl Sant Ioan, darllenwn am Iesu yn cael ei ddisgrifio fel y goleuni. Mae Iesu yn hawlio'r teitl iddo'i hun pan ddywedodd, 'Fi yw goleuni'r byd.'

Ond o'r adnodau cynharaf o'r efengyl honno, yn y darlleniad rhyfeddol hwnnw sy'n uchafbwynt ein Gwasanaethau Carolau, mae Ioan yn sôn am enedigaeth Iesu fel 'y gwir oleuni a oedd... yn dod i'r byd.'

Y goleuni hwn yw goleuni cariad Duw a ddaeth atom yn fwyaf llawn ym mherson Iesu; yn y babi yr ydym yn dathlu ei enedigaeth adeg y Nadolig. Dywedir wrthym fod y goleuni hwn 'yn disgleirio yn y tywyllwch ac nad yw'r tywyllwch wedi ei oresgyn.'

Nid oedd y tywyllwch yn ei oresgyn. Dyna ein gobaith, ein llawenydd a'n heddwch. Dyna neges y Nadolig. Oherwydd pa mor dywyll yw'r byd o'n cwmpas, pa mor anobeithiol mae rhai sefyllfaoedd yn ymddangos, mae'r golau hwnnw'n dal i ddisgleirio yn y tywyllwch. A hyd yn oed pan fydd yn fflachio ac yn bygwth diffodd, ni fydd y tywyllwch yn ei oresgyn.

Yn ystod y Nadolig rydyn ni'n dathlu Iesu yn dod fel babi i ddod â goleuni a bywyd hyd yn oed i'n sefyllfaoedd tywyllaf a mwyaf anobeithiol. Mae Iesu yn dod heddiw a bob dydd, â llygedyn o obaith hyd yn oed pan fydd popeth yn ymddangos yn anobeithiol.

A gallwn ymuno â rhannu'r goleuni hwnnw. Gwên i ddieithryn, gair caredig yn y ciw neu wrth y till, 'diolch' i rywun sydd wedi ein helpu, mae'r holl bethau bach hyn yn gwneud gwahaniaeth. Maen nhw'n dod â goleuni i'n byd a gallent fod yr unig lygedyn o olau a gobaith y gallai rhywun ei brofi'r diwrnod hwnnw.

Mae'r goleuni yn disgleirio yn y tywyllwch ac nid yw'r tywyllwch yn ei oresgyn. Bydded i chi wybod y goleuni hwnnw yn eich bywyd y Nadolig hwn a bydded i chithau hefyd fod y goleuni hwnnw i eraill.

Nadolig llawen!

Mae'r diwinydd a merthyr yr Ail Ryfel Byd, Dietrich Bonhoeffer, a fu byw ac a dystiodd mewn dyddiau mor heriol â'n rhai ni, yn mynnu bod y Beibl "yn ei gwneud hi'n gwbl glir nad yw Crist yn ein helpu ni trwy rinwedd ei hollalluogrwydd ond yn hytrach trwy rinwedd ei wendid a'i ddioddefaint." Nid yw'r datganiad hwn yn ddim syndod pan ystyriwn fod bywyd Iesu yn ymestyn rhwng preseb benthyg a chroes greulon. Yn Iesu, nid y gwrthwyneb i gryfder yw gwendid ond yn hytrach y ddaear lle y tŷf cryfder.

Mae cyfarfod Iesu ym mreichiau ei fam yn ein hamddiffyn rhag y demtasiwn a'r camgymeriad o fethu â nodi ei ddynoliaeth lawn a gwir. Y perygl wedyn yw ei droi'n rhyw fath o uwchddyn o’r ganrif gyntaf, ffigur na fyddai o unrhyw berthnasedd i ni. Yn wyneb hyn, mae'n llawenydd troi eto at stroïau geni Iesu a welir yn yr Ysgrythurau sy’n ein hatgoffa o gariad anhygoel Duw tuag at y byd. Mae Iesu yn datgelu ac yn datguddio i ni yr hyn y gellir ei weld o Dduw mewn bywyd dynol.

Mae hyn yn herio unrhyw farn bod Duw ymhell; yn hytrach, Immanuel ydyw - Duw gyda ni. Gwirionedd rhyfeddol y Nadolig yw bod Duw, yn ei holl allu a'i ogoniant, wedi dewis datguddio ei hun yn y baban ym Methlehem. Mae'n baradocs aruthrol bod yr hyn a ddywedir am Dduw i’w weld mewn gwendid, breuder a chyfyngiadau dynol. Daw Ef, yr Hollalluog a'r grymus Un, atom yn Iesu; bellach yn wan, yn anghenus ac yn gwbl ddibynnol ar eraill.

Mae yna rai sy'n osgoi'r gwan a'r diymadferth, sy'n ffieiddio unrhyw ymdeimlad o fethiant. Mae stori'r Nadolig yn herio hyn ac unrhyw ymdeimlad o hunan-ddigonolrwydd, o chwennych pŵer ac awdurdod dros eraill, â hynny ar draul y teulu dynol a'r greadigaeth gyfan. Gwelwn yn y baban o'r enw Iesu, ddynoliaeth gyflawn a gwir. Ymunwn ag eraill ar lwybr Bethlehem, yn llwyr ymwybodol y gall bywyd fel y'i profir gennym, yn bersonol ac ar y cyd, fod yn aml yn brin o gyfanrwydd, pwrpas a llawnder cariad. Wedi ei fendithio gan Dduw, ei garu a’i anwylo gan Ei rieni, gwnawn ein ffordd at y Brenin bychan gan ymddiried a gweddïo gyda'r pererinion eraill sy'n dod i addoli yn y stabl.

Fel Arweinwyr Cristnogol yng Nghymru, gweddïwn y bydd Iesu yn cael ei dderbyn a'i anrhydeddu'n llawnach yn ein gwlad. Bydded i bob un ohonom gael cipolwg ar y ddynoliaeth lawnach a all fod yn eiddo i ni yn Iesu. Os gadawn iddo, gall fod yn bresenoldeb byw ynom ni. Mae'n hiraethu i'n grymuso yn ein gwendid a'n bregusrwydd, i ymddiried yn Nuw, i ymrwymo ein hunain i'w Deyrnas, i garu a chael ein caru, i wasanaethu a chael ein gwasanaethu, gan wybod bod ein bywydau a'n gwaith yng Nghrist yn gyfrwng i gariad a thrugaredd adfywiol Duw.

Bydded i chi gael Nadolig Llawen a Bendithiol.

Y Parchedicaf Cherry Vann, Archesgob Cymru

Y Parchedicaf Mark O'Toole, Archesgob Caerdydd-Mynyw

Parch Dyfrig Rees, Llywydd Cyngor Eglwysi Rhyddion Cymru